Ρουθηνία: Το κρυφό ρωσικό όπλο

Η κόντρα Ρωσίας - Δύσης, με έπαθλο τον έλεγχο της Ουκρανίας, συνεχίζεται με πάγωμα όχι των διπλωματικών τους σχέσεων, αλλά των αγωγών φυσικού αερίου. Αλλά, αν το πάγωμα των αγωγών αποτελεί απλή προειδοποίηση ή απειλή, το «κρυφό όπλο» των Ρώσων μπορεί να διαλύσει την Ουκρανία. Η χώρα είναι ούτως ή άλλως ασταθής, με το ανατολικό τμήμα της να κατοικείται κυρίως από ρωσόφωνους και ρωσικής προέλευσης πληθυσμούς. Τώρα, ένα νέο αγκάθι έρχεται να «πληγώσει» και την ευρωπαϊκή της πλευρά. Η αναγνώριση της ανεξαρτησίας των Ρουθηνίων, μιας μειονότητας περίπου…

…ενάμισι εκατομμυρίου πληθυσμού που ζει στη νοτιοδυτική επαρχία Ζακαρπάτια της Ουκρανίας (αλλά και στις γειτονικές Ρουμανία, Σλοβακία και Πολωνία), θα εκμηδένιζε κάθε πιθανότητα της Ουκρανίας για πολιτική ενότητα, σπρώχνοντας τη χώρα πιο κοντά στον έλεγχο της Ρωσίας, και θα έριχνε ακόμα ένα τουβλάκι από το «ντόμινο του Κοσόβου», αυτή τη φορά εντός της Ε.Ε.!

Στις 24 Δεκεμβρίου, παραμονές της νέας κρίσης Ρωσίας - Ουκρανίας, η ηγεσία των Ρουθηνίων κάλεσε τη Ρωσία να αναγνωρίσει την περιοχή ως ανεξάρτητο κράτος. Η αιτία, σύμφωνα με δηλώσεις του αυτοαποκαλούμενου πρωθυπουργού τους Πετρ Γκέτσκο στην κρατική ρωσική εφημερίδα Rossiiskaya Gazeta, ήταν ότι «διεκδικήσαμε την αυτονομία μας για πάρα πολύ καιρό, απευθυνόμενοι σχεδόν κάθε μήνα τα τελευταία χρόνια στις αρχές. Αλλά τίποτα δεν προέκυψε από αυτές τις προσπάθειες, και τώρα διεκδικούμε την ανεξαρτησία μας».

Η έκκληση των Ρουθηνίων για αναγνώριση της ανεξαρτησίας τους δεν ήταν απρόσμενη. Οι Ρώσοι προετοίμαζαν το έδαφος από τον περασμένο Οκτώβριο, όταν είχε συγκληθεί η Δεύτερη Ευρωπαϊκή Σύνοδος των Υποκαρπάθιων Ρουθηνίων στο Μουκάτσεβε της Ουκρανίας. Σύμφωνα με το Jamestown Foundation, ένα από τα πιο ισχυρά think tanks της Ουάσιγκτον, η εμπλοκή της Ρωσίας είναι δύσκολο να διαψευστεί. Στη Σύνοδο παρευρέθηκαν πολλοί νέοι από το κόμμα Rodina («Μητέρα Πατρίδα»), που ελέγχεται από τη Μόσχα. Ο επικεφαλής του αποσχιστικού κινήματος είναι ο πατέρας Ντιμίτρι Σίντορ.

Ο Σίντορ, κληρικός του Πατριαρχείου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, είναι άγνωστος στους περισσότερους Ουκρανούς, ενώ αντιθέτως τα ρωσικά ΜΜΕ φιλοξενούν συχνά δηλώσεις του. Στις 8 Δεκεμβρίου, η ουκρανική Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας ξεκίνησε δίωξη εναντίον του Σίντορ για «απειλή κατά της εδαφικής ακεραιότητας» της χώρας.

Η υποστήριξη των Ρώσων στην αποσχιστική κίνηση των Ρουθηνίων, παρόλο που ακόμα δεν αναγνώρισαν την ανεξαρτησία τους, δεν είναι συμπτωματική. Θυμίζει έντονα την κρίση με τη Γεωργία (άλλη μια χώρα που προσπαθεί να απομακρυνθεί από τον έλεγχο του Κρεμλίνου και να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ) και την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Νότιας Οσετίας.

Η απόσχιση της Ρουθηνίας, ωστόσο, αποτελεί εφιαλτική προοπτική και για τους Ευρωπαίους. Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση της εταιρείας συμβούλων σε θέματα πληροφοριών Stratfor (γνωστή στις ΗΠΑ και ως η «Σκιώδης CIA»), «δεδομένης της στρατηγικής τους θέσης, η κίνηση των Ρουθηνίων για ανεξαρτησία είναι μια δελεαστική προοπτική για τη Μόσχα».

Πρώτον, η Ρουθηνία βρίσκεται στα Καρπάθια Όρη, τα οποία η Ρωσία θεωρεί ως τα φυσικά της σύνορα με την υπόλοιπη Ευρώπη. Δεύτερον, η ανεξαρτησία των Ρουθηνίων της Ουκρανίας αποκλείεται να αφήσει ανεπηρέαστους τους ομοεθνείς τους στη Σλοβακία, την Πολωνία και τη Ρουμανία, μεταφέροντας το πρόβλημα εντός της Ε.Ε. Οι Ρώσοι ελπίζουν ότι η απειλή αυτή θα κατευνάσει την επιθετική στάση των συγκεκριμένων χωρών απέναντί της.

Και η χρονική σύμπτωση με τη διαμάχη για το φυσικό αέριο; Ως γνωστόν, το 90% των ρωσικών εξαγωγών περνάει από το ουκρανικό έδαφος. Όμως, όπως φαίνεται στον χάρτη, από την περιοχή της Ρουθηνίας περνούν οι περισσότεροι αγωγοί που τροφοδοτούν με άεριο την υπόλοιπη Ευρώπη...